رهبر معظم انقلاب اخیراً در دیدار جمعی از فعالان در خارج از کشور فرموده‌اند: ما باید از این فضای مجازی حداکثر استفاده را بکنیم. البته دشمن هم دارد حداکثر استفاده را می‌کند.این ابزارهای جدید فکرهای جدید به وجود می‌آورد. انگیزه‌های جدید به وجود می‌آورد. به این باید توجه شود. سعی کنید به‌روز باشید.»
به‌طورکلی در برخورد با تکنولوژی که پایه و اساس آن در فرهنگ غربی نهاده شده است، سه رویکرد مطرح است. گروهی آن را خنثی و همانند ابزار و بدون زمینه‌های فرهنگی می‌دانند که کاملاً در اختیار و کنترل انسان است و انسان مشخص می‌کند چه زمانی تأثیر بگذارد و چه زمانی بدون تأثیر باشد. گروهی در طرف دیگر طیف به اجتناب از مظاهر تکنولوژی حکم می‌کنند. آن‌ها تزین به مظاهر تکنولوژی را آغاز مسیر بی‌بازگشت انحطاط می‌دانند. به‌زعم این افراد تکنولوژی، انسان را به مصادر فرهنگی خود سوق داده و انسان را از انسانیت و حقیقت وجودی‌اش دور می‌کند. بر این اساس راهی جز اجتناب از تکنولوژی وجود ندارد. نگرش سومی نیز قبل ترسیم است که حکیمانه به تکنولوژی می‌نگرند و معیار بهره‌برداری از آن را دفع حداکثری ضرر و کسب منافع می‌داند. توأمانی واقع‌بینی و آرمان‌گرایی در ذات این نگرش نهفته است. نگاه حکمت‌آمیز به پدیده سایبر با توأمانی و در هم تنیدگی حکمت نظری یعنی فهم قابلیت‌ها و تهدیدهای سایبر و حکمت عملی که مدیریت و بهره‌برداری بر اساس این فهم نظری از سایبر است، شکل می‌گیرد.
پارادیم جدید فضای سایبر
فضای سایبر تحول بنیادین در ارتباطات پدید آورده و انسان‌ها را در شبکهای جهانی به یکدیگر نزدیک کرده است. اندیشمندان حوزه ارتباطات چرخه‌‌ای از فرستنده تا گیرنده را ترسیم کرده‌اند تا پیام در این مسیر حرکت کرده به گیرنده برسد و بازخورد آن به فرستنده بازگردد؛ اما در دنیای امروز آن‌چنان این مراحل فشرده و درهم‌تنیده شده است که تفکیک آن به‌راحتی قابل انجام نیست. سهولت سایبری در فرستادن پیام در یک‌لحظه به هزاران مخاطب در اقصا نقاط کره خاکی و بازخورد و پاسخ مخاطب از هزاران کیلومتر آن‌طرف تر چرخه ارتباطات را متحول نموده است. این تحول آن‌چنان جذاب است که گاهی فراموش می‌کنیم، پارادایم جدیدی در حال شکل‌گیری است و معادلات گذشته دیگر برای تغییر انگاره‌ها و نگرش‌ها کارایی خود را در حال ازدست‌داده است و ذهنیت‌ها در فضای دیگری و بر اساس پارادایم جدیدی در حال ساخته‌شدن است.
تفوق آمریکایی قضای سایبر
اما فضای سایبر چیز دیگری هم هست. دشمن حداکثر استفاده را از فضای سایبر می‌کند و این به خاطر ذات و خاستگاه شکل‌گیری فضای سایبر است. شما ببینید امروز وسایلی که برای اغوای دل جوان‌ها هست، چقدر است. این ماهواره‌ها، این اینترنت‌ها، این انواع و اقسام وسایل ارتباطات، این‌ها دل‌ها را اغوا می‌کند، جذب می‌کند، از راه به درمی‌برد، انگیزه‌های معنوی را در انسان سست می‌کند، شهوات را در انسان بیدار می‌کند» (امام ای، 17/6/1390). شیطانِ امروز که از راه اینترنت و ماهواره و روش‌های ارتباطىِ مدرن و فوق مدرن سراغ شما می‌آید، حرف‌های مدرنی هم دارد؛ سخت‌افزارش را مدرن کرده، نرم‌افزار مدرن هم دارد. شبهه آفرینی دارد، اخلال در عقیده دارد، ایجاد تشویش در ذهن دارد، تزریق ناامیدی دارد، ایجاد اختلاف دارد» (امام ای، 20/۰۷/1390). تا فهم دقیق و دشمن‌شناسی در حیطه سایبر صورت نگیرد، همه‌ی تحرکات و فعالیت‌ها ذیل هژمونی و تفوق آمریکایی شکل خواهد گرفت و بازی در زمین دشمن خواهد بود.
ضرورت مهندسی پیام در فضای سایبر
در تعالیم اسلامی فقط رساندن پیام هدف نیست. خداوند در سوره‌ی نحل آیه 35 وظیفه اصلى همه پیامبران را بلاغ مبین برشمرده است. فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ اِلاَّ الْبَلاغُ الْمُبِیْنُ». شهید مطهری معتقد است در قرآن کریم بلاغ مبین به معنی پیامی است که همراه با اقناع مخاطب و پذیرش و فهم او باشد، آمده است. دغدغه‌ی مبلغان دینی رساندن پیام به دیگری از طریق برقراری ارتباط به‌منظور ایجاد دگرگونی در بینش و رفتار است. اگر پیام و مهندسی محتوایی و صوری پیام قابلیت اقناع و تغییر رفتار مخاطب را نداشته باشد بی‌ثمر و نتیجه خواهد بود و همچون غباری در این فضای ارتباطی جذاب شده با محتواهای چندرسانه‌ایی، پراکنده‌شده و از بین خواهد رفت.
اامات بروز بودن را برای عدم جو زدگی در ورود بی‌مهابا به سایبر بدون توجه به اثرات جبران‌ناپذیر آن در تقابل نرم می‌توان این‌گونه جمع‌بندی نمود: (1) درک و حس وجود دشمنی خبیث که تمام توجه خود را به منحرف کردن انسان‌ها از مسیر فهم و درک عمیق راه سعادت معطوف نموده است و سایبر تسهیلگر این انحراف شده و این انحراف در ماده و صورت سایبر جای گرفته است. (2) شناخت توانمندی و قابلیت‌های سایبر برای رساندن پیام حق و توجه به ترسیم مدلی برای ابلاغ همراه با اقناع به‌نحوی‌که سایبر و اقتضائات آن موجب کم اثر شدن و یا انحراف پیام نشود.
در حقیقت حکمت سایبری موردنیاز است که بر اساس شناخت متقن از سایبر و حقانیت تبلیغ راهی کم آسیب و پرفایده را از طریق سایبر برگزیند.
درباره این سایت